Rak błotny

Astacus leptodactylus

Rak błotny znany jest również jako stawowy, długoszczypcowy, krawiec.

Bytuje on w pobliżu zatopionych pni, kamieni, w wodach stojących. W zbiornikach spotykany jest do głębokości 5 m. Raki te nie budują kryjówek, gdyż pozostają aktywne również w ciągu dnia. W porównaniu do raka szlachetnego rak błotny jest mniej wrażliwy na zanieczyszczenia środowiska. Osobniki tego gatunku spotykane są również w wodach słonawych, zakres tolerancji na zasolenie sięga do kilkunastu promili (4–14 ppt), znosi również krótkotrwały spadek zawartości tlenu (do 2 mg/l). Ponadto, może wytrzymywać wzrost temperatury do 32°C.

Główną cech morfologiczną pozwalającą odróżnić go od innych gatunków raków są długie, wąskie, o lekko zaokrąglonych końcach, szczelnie zamykające się szczypce, stąd też jego potoczna nazwa krawiec. Wierzchnia strona kleszczy jest szorstka, pokryta szeregiem kolców. Kleszcze samców z reguły są znacznie dłuższe od kleszczy samic, chociaż spotyka się osobniki o małych kleszczach, zregenerowanych po ich utracie. Masa szczypiec może stanowić nawet 1/3 masy ciała. Kolor pancerza zbliżony jest do oliwkowego, ale spotyka się również osobniki o ubarwieniu brązowym. W okolicy bruzdy karkowej występuje szereg wyrostków. Spodnia strona ciała ma ubarwienie jasno kremowe. Boczne powierzchnie karapaksu są pokryte znaczną ilością wyrostków. Tuż przy bruździe karkowej po obu stronach pośród licznych wyrostków znajdują się od jednego do trzech kolców.

Przeciętna długość ciała raka błotnego wynosi 11–13 cm (maksymalnie dorasta do 30 cm), a masa 200 g. Dojrzałość płciową osiąga w trzecim roku życia, przy całkowitej długości ciała 7,5–8,5 cm. Ilość składanych jaj waha się w granicach 200–400 jaj, jakkolwiek spotyka się osobniki składające po 700–800 jaj. Parzenie się raków przypada na miesiące październik – listopad, kiedy temperatura wody spadnie do 7–12°C. Składanie jaj ma miejsce cztery tygodnie później. Inkubacja jaj w zależności od otaczającej temperatury może trwać do sześciu miesięcy. Wylęg ma miejsce na przełomie maja – czerwca. Osobniki młodociane pozostają przy samicy przez 20–25 dni, podczas których przechodzą dwukrotnie wylinkę, po czym rozpoczynają samodzielne bytowanie. Osobniki tego gatunku mogą żyć nawet do 25 lat.

Rak ten żeruje zarówno w nocy jak również podczas dnia, stąd też przyrosty jego są większe niż w przypadku raka szlachetnego. Są to zwierzęta wszystkożerne, przez co wykazują znaczną zdolność adaptacji do zmieniających się warunków środowiskowych.

Wymiar ochronny dla samic i samców wynosi 10cm. Okres ochronny dla samców od 10 października do 15 marca, a dla samic od 15 października do 31 lipca.

Gatunek jest objęty częściową ochroną gatunkową. W Polsce gatunek ten uznawany jest za zanikający.